کد مطلب:51562 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:7

گنجینه پرسمان » متفرقه

ويژگيهاي روش تبليغ پيامبران از ديدگاه قرآن چيست؟

يكي از چيزهائي كه قرآن مجيد راجع به سبك روش تبليغ روي آن تكيه كرده است كلمه «اَلْبَلاغُ الْمُبينْ» است يعني ابلاغ و تبليغ واضح، روشن، آشكارا. مقصود از اين واژه روشن و آشكارا چيست؟مقصود مطلوب بودن، سادگي و بي‎پيرايگي پيام است به طوري كه طرف در كمال سهولت و سادگي آن را فهميده و درك كند. مغلق و معقّد و پيچيده و در لفافه سخن گفتن و اصطلاحات زياد به كار بردن و جملاتي از اين قبيل «كه تو سالهاي زياد بايد درس بخواني تا اين حرف را بفهمي» در تبليغ پيامبران نبود آنچنان ساده و واضح بيان مي‎كردند كه همان‎طور كه بزرگترين علما مي‎فهميدند و استفاده مي‎كردند بي‎سوادترين افراد هم لا اقل در حد خودش استفاده مي‎كرد. مسأله دوم كه قرآن روي آن تكيه دارد چيزي است كه از آن به «نُصح» تعبير مي‎نمايد، ما معمولاً نصح را به خيرخواهي ترجمه مي‎كنيم البته اين معنا درست است ولي ظاهراً خيرخواهي عين معني نصح نيست لازمه معني نصح است. نصح در مقابل غش است. ناصح واقعي آن كسي است كه خلوص كامل داشته باشد. مسأله ديگر متكلف نبودن است. به افرادي كه در سخن خودشان به جاي اينكه فصيح و بليغ باشند الفاظ قلمبه و سلمبه به كار مي‎برند مي‎گويند متكلف. در حديث است كه اگر كسي در حضور پيغمبر در صحبتهاي خود كلمه پردازي‎هاي قلمبه و سلمبه مي‎كرد پيغمبر مي‎فرمودند «انا و اتقياءُ اُمَّتي بُرَاءُ مِنَ التَكليفُ» من و پرهيزكاران امتم از اين‎گونه حرف زدن و به خود بندي در سخن، بري و منزه هستيم. مسأله ديگر در سبك و روش تبليغي پيامبران، تواضع و فروتني است. كسي كه مي‎خواهد پيام خدا را به مردم برساند بايد در مقابل مردم در نهايت درجه فروتني باشد يعني پرمدعائي نكند، اظهار انانيت و منيت نكند مردم را تحقير نكند بايد در نهايت خضوع و فروتني باشد. مسألة ديگر مسألة رفق و لينت و نرمش يعني پرهيز از خشونت است. كسي كه مي‎خواهد پيامي را آنهم پيام خدا را به مردم برساند تا در آنها ايمان و علاقه ايجاد بشود بايد لَيِّن القول باشد نرمش سخن داشته باشد. وقتي كه خداوند موسي و هارون را براي دعوت فردي مثل فرعون مي‎فرستد جزء دستورها در سبك و متد دعوت فرعون مي‎فرمايد «فَقُولا لَهُ قَوْلاً لَيِّناً لَعَلَّهُ يَتَذَكَّر اَوْنَحِشْي» سورة طه/44 [با اين مرد متكبر با نرمي سخن بگوئيد وقتي كه شما با چنين مرد متكبّري روبرو مي‎شويد كوشش كنيد كه به سخن خودتان نرمش بدهيد، نرم با او حرف بزنيد، باشد كه متذكّر بشود و از خداي خودش بترسد.] همچنين قرآن كريم دربارة پيامبر مي‎فرمايد: «فَبِما رَحْمَةٍ مِنَ اللهِ لِنْتَ لَهُمْ وَ لَوْ كُنْتَ فَظّاً غَليظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَ شاوِرهُمْ فِي الْاَمْرِ فَاِذا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَي اللهِ اِنَّ اللهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلينَ» آل عمران/159 [به موجب رحمت و عنايت الهي، تو با مردم نرم هستي، نرمش داري اخلاق و گفتار تو نرم است از خشونت اخلاقي و خشونت در گفتار پرهيزداري.] قرآن خطاب به پيغمبر ميگويد اگر تو يك آدم درشتخو و سنگين دلي بودي، با همه قرآني كه در دست داري، با همه معجزاتي كه داري و با همه مزاياي ديگري كه داري مردم از دور تو پراكنده ميشدند.

---

مجموعه آثار شهيد مطهري ج 17ـ حماسه حسيني صفحه: 350 ـ 355
شهيد مطهري